Ambtenarenapparaat

Ambtenarenapparaat is de verzamelde, georganiseerde structuur van ambtenaren en de administratieve organisatie die de regering ondersteunt bij het vormgeven en uitvoeren van beleid. Het omvat ministeries, ministeriële agentschappen en overige overheidsinstellingen, evenals de personeelsorganisatie en de regels voor aanstelling, functie en verlof. Het ambtenarenapparaat levert expertise, zorgt voor continuïteit bij wisselingen van politieke bewindvoerders en voert wet- en regelgeving uit.

Organisatie en arbeidsrelaties: ambtenaren zijn werknemers met een professionele carrière; selectieprocedures en opleidingen bepalen hun toetreding en ontwikkeling, en gedurende het dienstverband bekleden zij beleidsondersteunende en uitvoerende taken. In de meeste democratische staten is sprake van politieke neutraliteit van ambtenaren: zij blijven onafhankelijk van de huidige politieke meerderheid om stabiliteit en rechtsgelijkheid te waarborgen.

Historisch: in veel landen ontstond een professioneel en gejuridiseerd ambtenarenapparaat in de negentiende en twintigste eeuw, verankerd door wetten en hervormingen die beroepsidealen, rechtsbescherming en neutraliteit regelen.

Rol en debat: het ambtenarenapparaat wordt gezien als uitvoerders en deskundigheidscentrum van beleid; het kan ook bekritiseerd worden als bureaucratische traagheid of machtsstructuur. De relatie met politieke leiding is gericht op samenwerking: politici formuleren beleid, ambtenaren dragen het uit met administratieve expertise en uitvoering.

Vergelijkingen: internationaal gezien wordt soortgelijke concepten 'civil service' en 'bureaucracy' genoemd.