wydzielenia

Wydzielenia to ogólne pojęcie w biologii, które odnosi się do procesów uwalniania substancji z komórek lub gruczołów do otaczającego środowiska, naczyń infekacyjnych lub wnętrza ciała. Terminem tym obejmuje się zarówno wydzielanie (sekrecję), jak i wydalanie (ekskrementację) substancji. W praktyce używa się go w różnych dziedzinach, takich jak fizjologia, medycyna i botanika.

W kontekście zwierząt wydzielanie najczęściej oznacza proces kontrolowanego uwalniania substancji, które mogą być transportowane przez układ pokarmowy, skórę, drogi oddechowe lub układ krążenia. Wydzielanie może być zewnętrzne (wydzielanie zewnętrzne, exocrine) – np. ślina, pot, enzymy trawienne – lub wewnętrzne (wydzielanie wewnętrzne, endocrine) – hormony wydzielane do krwi. Wydalanie z kolei odnosi się do usuwania produktów przemiany materii i innych odpadów z organizmu, np. w nerkach, jelitach.

Mechanizmy wydzielenia obejmują różne ścieżki: egzocytozę substancji z pęcherzyków komórkowych, transport przez przewody gruczołowe w wydzielaniu zewnętrznym, oraz wydzielanie do krwi w przypadku hormonów w wydzielaniu wewnętrznym. Wydzielanie może być regulowane neurohormonalnie lub hormonalnie, a także zależeć od stanu fizjologicznego i bodźców środowiskowych.

Wydzielanie występuje również w roślinach i mikroorganizmach, gdzie dotyczy mody wydostających się na zewnątrz: nectarów, olejków eterycznych, śluzów czy enzymów. Różnice w wydzielaniu wynikają z funkcji biologicznej i kontekstu organizmu.