wirusami

Wirusy to niewielkie cząstki infekcyjne, które nie mogą samodzielnie prowadzić metabolizmu ani mnożyć się poza komórką gospodarza. Zwykle powodują choroby u ludzi, zwierząt i roślin. Wirusy składają się z materiału genetycznego—DNA lub RNA—zawiniętego w białkowy kapsyd; niektóre posiadają także osłonkę lipidową z wbudowanymi białkami.

Genom wirusowy może być jedno- lub dwuniciowy, a jego organizacja różni się w zależności od rodziny wirusów. Kapsyd występuje w różnych geometriach, takich jak icosahedralna czy helikalna, a obecność osłonki lipidowej zależy od sposobu replikacji wirusa i jego gospodarza.

Replikacja wirusowa rozpoczyna się od przyłączenia do specyficznych receptorów na powierzchni komórki, następnie wniknięcia i uwolnienia genomu. Po wejściu następuje synteza białek wirusowych, kopiowanie materiału genetycznego oraz montaż nowych cząstek. Uwolnienie potomnych cząstek z komórki może zachodzić przez pączkowanie lub lizę, w zależności od wirusa. Strategie replikacyjne różnią się w zależności od typu nukleokwasu i obecności osłonki.

Klasyfikacja wirusów opiera się na rodzaju materiału genetycznego (DNA lub RNA), liczbie nici, strukturze kapsydu i obecności osłonki. Wirusy wykazują wysoką zmienność, co wpływa na ich ewolucję i często na wywoływanie epidemii.

W medycynie wirusy są odpowiedzialne za liczne choroby. Diagnostyka obejmuje testy molekularne i serologiczne; profilaktyka opiera się na szczepieniach i higienie; leczenie obejmuje leki przeciwwirusowe i wsparcie terapii.