wederkerig

Wederkerig is een term uit de linguïstiek die verwijst naar handelingen waarbij twee of meer deelnemers elkaar, of elkaar onderling, beïnvloeden of handelen. In het Nederlands wordt wederkerigheid meestal geuit met het wederkerige voornaamwoord elkaar (oftewel „elkander” in oudere vormen), wat aangeeft dat de handeling gericht is op de ander of op elkaar in gelijktijdige actie.

Verschil met reflexiviteit: Wederkerigheid is anders dan reflexiviteit. Bij reflexieve handelingen heeft het onderwerp een handeling op zichzelf gericht, vaak aangegeven met zich (zich wassen). Bij wederkerige handelingen gaat de actie juist uit van de deelnemers naar elkaar. Een voorbeeld van wederkerig is Zij helpen elkaar; een voorbeeld van reflexief is Zij wast zich.

Veelvoorkomende constructies: Wederkerige handelingen worden vaak uitgedrukt met elkaar of met elkaar in combinatie met een werkwoord, bijvoorbeeld kennen elkaar, helpen elkaar, zien elkaar, spreken met elkaar. Soms is er ook sprake van een combinatie zoals praten met elkaar, waarbij met elkaar nadrukkelijk de onderlinge aard wordt benadrukt. Het gebruik van elkander komt minder vaak voor en heeft een verouderde indruk.

Gedeelde kenmerken en variatie: Wederkerigheid is een semantische relatie die in verschillende talen voorkomt, maar in het Nederlands word je rijkelijk bediend via het woordje elkaar. In sommige gevallen kan wederkerigheid ook impliciet zijn zonder expliciet elkaar te noemen, afhankelijk van de context en het werkwoord.