trefwoordnetwerk

Een trefwoordnetwerk is een gestructureerd netwerk van trefwoorden die onderwerpen of concepten beschrijven en met elkaar verbonden zijn via relaties. De knopen in het netwerk zijn de trefwoorden zelf, en de verbindingen geven aan hoe deze termen met elkaar samenhangen. Relaties kunnen onder meer bestaan uit synoniemen, hiërarchische relaties (brede en smalle termen), associatieve verbindingen tussen gerelateerde onderwerpen, of op basis van co-occurrence in documenten.

Doel van een trefwoordnetwerk is het verbeteren van de vindbaarheid van informatie en de semantische interoperabiliteit tussen documenten. Door termen met elkaar te verbinden, kunnen zoekopdrachten en navigatie in grote collecties efficiënter verlopen. Het netwerk ondersteunt onder meer beter geformuleerde zoekvragen, relevantere aanbevelingen en consistente metadata.

Ontwikkeling en onderhoud gebeuren vaak via twee sporen: handmatig en automatisch. Handmatig worden thesauri of controlled vocabularies opgebouwd waarin termen en hun relaties expliciet zijn vastgelegd. Automatische methoden halen relatie- en structureerinformatie uit corpora door analyse van co-occurrence, clustering of taalmodel-ruimten. In veel systemen wordt een trefwoordnetwerk geïntegreerd met een taxonomie of thesaurus, zodat query-uitbreiding en facettering mogelijk zijn.

Toepassingsgebieden omvatten bibliotheken, digitale repositories, contentmanagement- en e-commerceplatforms, en zoekmachineoptimalisatie. Een goed beheerd trefwoordnetwerk draagt bij aan eenduidige terminologie, betere disambiguatie en efficiëntere informatieontsluiting.