tempelgemeenschappen

Tempelgemeenschappen zijn religieuze gemeenschappen die rondom een tempel als centraal punt van aanbidding, ritueel en gemeenschapsleven zijn georganiseerd. De term wordt in het Nederlands gebruikt om te verwijzen naar groepen waarbij het dagelijkse leven, de leer en het lidmaatschap verankerd zijn in de tempelsetting, vaak in de vorm van een formele gemeente, een klooster-achtige gemeenschap of een beweging die sterk op de tempel gericht is.

Typische kenmerken zijn onder meer gemeenschappelijk bezit of een gedeelde economie, een leiderschapsstructuur die nauw verbonden is met tempelautoriteiten of geestelijken, regelmatige rituele of ceremoniële activiteiten, en educatie of catechese die gekoppeld is aan de tempelactiviteiten. Leden nemen deel aan diensten, verrichten vrijwilligerswerk en delen onderlinge ondersteuningsnetwerken die gedeelde geloofsopvattingen en identiteit versterken.

Tempelgemeenschappen komen voor in diverse tradities. In het hindoeïsme en boeddhisme fungeren tempels vaak als multi-generatiecentra voor aanbidding, onderwijs en sociaal leven. In het jodendom en sommige christelijke stromingen kan de tempel of kerk dienen als primaire gemeenschapshub, terwijl de term "tempelgemeenschap" in sommige bewegingen de nadruk legt op een tempelgerichte praktijk. In de moderne tijd ontstaan ook nieuwe religieuze bewegingen en intentionele gemeenschappen die zichzelf rondom een tempelcomplex organiseren en wonen en rituele programma's integreren.

Sociaal-wetenschappelijk onderzoek bekijkt tempelgemeenschappen op aspecten zoals organisatie, eigendoms- en financieringsstructuren, en de verhouding tussen collectieve normen en individuele vrijheden. Kritiekpunten richten zich soms op risico’s van insulariteit of coercieve druk, terwijl voorstanders solidariteit, behoud van traditie en gezamenlijke liefdadigheidsactiviteiten benadrukken.