tekstinterpretatie

Tekstinterpretatie is het proces waarbij een tekst wordt gelezen en een betekenis wordt vastgesteld of verklaard. In brede zin omvat het het verklaren wat een tekst zegt, bedoelt en doet, rekening houdend met taalkundige kenmerken, genre, context en doel van de lezer. Tekstinterpretatie vindt plaats in diverse disciplines, zoals literatuurwetenschap, taalkunde, rechtswetenschap en mediastudies. Binnen de literatuur kan men een tekst op verschillende niveaus analyseren: woordkeus, zinsbouw, narratieve structuur, beeldspraak en thema’s. Theoretisch is hermeneutiek een belangrijke stroming; zij onderzoekt hoe lezers en onderzoekers teksten begrijpen en hoe betekenis ontstaat door de wisselwerking tussen tekst en context.

Methoden omvatten close reading, intertekstualiteitsanalyse, retorische analyse en contextuele benadering (historisch, cultureel, sociaal-economisch). Er is een debat over betekenis: is interpretatie gericht op de bedoelde betekenis van de auteur, of op de door de lezer gecreëerde betekenis? Pragmatische en semantische analyse helpen onderscheid te maken tussen wat een tekst letterlijk zegt en wat zij impliceert of beoogt te bereiken.

Toepassingen: literaire analyse, taalkundige interpretatie, en rechtsinterpretatie van wetten en contracten, waar grammaticale, systematische en teleologische interpretatie worden onderscheiden. Tekstinterpretatie is vaak afhankelijk van tijds- en cultuurgebonden kaders, en kent ruimte voor verschillende, valide lezingen zolang deze logisch en onderbouwd zijn.