systeemvariabelen

Een systeemvariabele (ook wel systeemomgevingsvariabele) is een variabele die informatie over de werkomgeving van een besturingssysteem of runtime-omgeving bevat. Deze variabelen bestaan uit sleutel-waarde-paren en worden door het OS en door applicaties gelezen om hun gedrag aan de omgeving aan te passen, zonder dat de programma’s zelf hard-coded waarden gebruiken.

Variabelen bestaan in meerdere scopes: systeemniveau en gebruikersniveau. Systeemvariabelen worden ingesteld door de beheerder of door het besturingssysteem en gelden voor alle gebruikers en processen. Gebruikersvariabelen zijn persoonlijk en kunnen door de gebruiker worden aangepast en overschrijven waar van toepassing.

Veelgebruikte voorbeelden zijn PATH (waarmee het systeem programma's kan vinden), HOME of USERPROFILE (thuisdirectory), TEMP/TMP (tijdelijke bestanden) en locale-instellingen zoals LANG of LANGUAGE. Op Windows zijn ook SystemRoot, windir en ComSpec bekend. Op Unix-achtige systemen betreffen variabelen vaak PS1, SHELL, HOME, USER, LANG en PWD.

Beheer van systeemvariabelen gebeurt via systeeminstellingen of shellconfiguraties. In Windows gebeurt dit via de milieubvariables-instellingen in het Configuratiescherm of Instellingen, en in Linux/Unix via bestanden zoals /etc/environment, /etc/profile, of door export in shellprofielen. Veranderingen kunnen gevolgen hebben voor de uitvoer van programma’s, compileerprocessen, scripts en systeemdiensten.

Beveiligingsoverwegingen: variabelen kunnen gevoelige informatie bevatten (zoals wachtwoorden of tokens). Het is belangrijk om ze niet ongecontroleerd te delen en om de toegang tot systeemniveau-variabelen te beperken.