suzereniteit

Suzereniteit is een relatie tussen staten waarbij een machtige staat, de suzerijn, de buitenlandse politiek en defensie van de minder machtige, vazalachtige staat beheert, terwijl de vazal in de meeste binnenlandse aangelegenheden autonoom blijft. De vazal erkent de hiërarchische band en aanvaardt dat de suzerijn bepaalde externe belangen vertegenwoordigt.

Kenmerkend is dat de vazal op zichzelf kan beschikken over interne wetten en bestuur; maar externe betrekkingen en defensie worden vaak geregeld via de suzerijn, en de vazal kan verplichtingen hebben zoals tributaire lasten of bescherming. De mate van controle verschilt per verdrag of praktijk, waardoor sommige vazalstaten lange tijd semi-autonoom bleven onder formeel overlordschap.

Historisch was suzerainiteit wijdverbreid: het feodale systeem in Europa; het Chinese tributair systeem met Koreaanse en Vietnamees-achtige staten; Britse suzerainiteit over de prinselijke staten van Brits-Indië; Franse protectoraten in Indochina. In de 20e eeuw nam het gebruik af door dekolonisatie en de ontwikkeling van volwaardige soevereiniteit.

Vandaag wordt de term vooral in historische of vergelijkende studies gebruikt; in het moderne internationaal recht is suzerainiteit minder formeel en zijn protectoraat en autonomie doorgaans de gebruikte begrippen. Het concept biedt wel inzicht in variaties op soevereiniteit en staatsrechtelijke relaties tussen nu vaak onafhankelijke maar nog steeds hechtingsverbanden vertoonende staten.