risicobatenanalyse

Risicobatenanalyse is een gestructureerde aanpak om afwegingen tussen risico’s en baten van een beleidsmaatregel, project, product of interventie inzichtelijk te maken. Het doel is om te bepalen of de verwachte baten opwegen tegen de potentiële risico’s en daarmee de besluitvorming op een verantwoorde manier te ondersteunen.

De analyse combineert elementen van risicobeoordeling (kans en ernst van schadelijke uitkomsten) en batenbeoordeling (kans en omvang van positieve uitkomsten). In een risicobatenanalyse worden relevante effecten geïdentificeerd, gekwantificeerd waar mogelijk en soms gemonetariseerd. Vaak wordt daarnaast een kwalitatieve of multicriteria-analyse toegepast wanneer monetarisering ongewenst of onduidelijk is.

Een typische aanpak omvat: probleemdefinitie, identificatie van betrokken partijen en belangen, inventarisatie van risico’s en baten, inschatting van omvang en waarschijnlijkheid, toewijzing van waardes of scores, berekening van netto baten of een vergelijkingscriterium, en een onzekerheids- of gevoeligheidsanalyse. De resultaten worden samengevat en vertaald naar beleidsaanbevelingen.

Toepassingsvelden zijn onder meer gezondheidszorg en farmacie, milieubeleid en ruimtelijke ontwikkeling, veiligheid en transport, en technologische innovatie. Voordelen van de methode zijn transparantie in de trade-offs en ondersteuning bij de toewijzing van schaarse middelen; nadelen betreffen ethische vraagstukken rondom monetarisering, onzekerheden in data, verdelings- en rechtvaardigheidsaspecten en afhankelijkheid van gekozen waarderingskaders.

Zie ook: risicobeoordeling, kosten-batenanalyse, multicriteria besluitvorming.