pasywów

Pasywów, w kontekście języka polskiego, odnosi się do pasywnej strony mowy, czyli konstrukcji zdania, w której akcja jest opisywana z perspektywy odbiorcy lub doświadczającego, a nie wykonawcy czynności. W polszczyźnie najczęściej mówi się o stronie biernej. Pasywne zdania pozwalają podkreślić efekt czynności, a podmiot wykonawczy może, ale nie musi być wyrażony, najczęściej przy użyciu przyimka przez.

W polskim pasywie wyróżnia się dwa główne mechanizmy tworzenia. Analityczny pasyw (czasami nazywany pasywem peryfrycznym) powstaje przez połączenie odpowiedniej formy czasownika być z imiesłowem biernym. Przykłady: Książka została napisana przez profesora. Książka jest napisana. Stół jest czyszczony. Przykład czasu przyszłego to: Stół będzie czyszczony. Imiesłów bierny zgadza się z podmiotem zdania w rodzaju i liczbie.

Drugą ścieżką jest użycie imiesłowu biernego wraz z czasownikiem być lub inną formą łączenia czasowników, co daje efekt pasywny bez wyraźnego wskazania sprawcy. Czasami pasyw używany jest z klasą czasowników dokonanych (perfective), aby podkreślić wynik czynności, np. List został wysłany.

Agent, czyli sprawca czynności, zwykle wyrażany jest za pomocą przyimka przez, np. przez Joannę. Jednak w wielu kontekstach agent może być pominięty, zwłaszcza w tekstach naukowych, technicznych lub ogłoszeniowych, gdzie zależy raczej na skutku czynności niż na wykonawcy.

Pasywność w polszczyźnie jest mniej powszechna niż w niektórych innych językach i często zastępowana jest formami czynnościowymi lub konstrukcjami z użyciem imiesłowów. Mimo to stanowi ważny element analizy gramatycznej i stylistycznej w języku polskim.