opslagformats

Op opslagformaten verwijst men naar de wijze waarop digitale data op een opslagmedium wordt gecodeerd en georganiseerd, zodat deze kan worden opgeslagen, gekopieerd en geraadpleegd. Het begrip omvat zowel individuele bestandstypen als samengestelde archieven en containerformaten die meerdere bestanden en bijbehorende metadata bevatten. Opslagformaten onderscheiden zich op basis van doel (tekst, data of multimedia), of er wel of niet wordt gecomprimeerd, en of de specificatie open of gesloten is.

Veelvoorkomende categorieën zijn onder meer:

- Tekst- en dataformaten: platte teksten zoals TXT en CSV; gestructureerde gegevens zoals JSON, XML en YAML; encodering zoals UTF-8 en UTF-16.

- Documenten: PDF, DOCX, ODT, HTML.

- Afbeeldingen: JPEG, PNG, GIF, TIFF.

- Audio: MP3, AAC, WAV, FLAC.

- Video: MP4, MKV, AVI.

- Archieven en containers: ZIP, TAR, RAR, 7z; containerformaten die meerdere bestanden samenbrengen, zoals MKV of ISO-images.

Openbare en behoudaspecten spelen een rol: veel formaten zijn open gestandaardiseerd (bijv. PDF/A, ODF, TIFF) of propriëtaire/gesloten. Bij langdurig behoud is het verstandig te kiezen voor open standaarden, documentatie en breed ondersteunde implementaties.

Beheer van opslagformaten vraagt aandacht voor interoperabiliteit, compressie-eisen, kwaliteit en langetermijnbehoud. Praktische maatregelen omvatten het vastleggen van metadata, controles van checksums en het plannen van formaatmigratie zodat data ook in de toekomst toegankelijk blijft.