opeisen

Opeisen is een Nederlands werkwoord dat betekent dat iemand iets claimt of eist dat hem of haar toekomt, meestal een recht, een status of een voordeel. Het impliceert een actieve handeling waarbij iemand aangeeft wat hij of zij als gerechtigd beschouwt. Opeisen komt vaak voor in politieke, juridische en maatschappelijke contexten, zoals bij het opeisen van vrijheid, rechten of erkenning. Het woord kan een formeler of collectief karakter uitdrukken dan enkel ‘eisen’.

Etymologie en vorming: opeisen is samengesteld uit de prefix op- en het werkwoord eisen (een verlangde of gevorderde zaak als recht beschouwen). De prefix op- maakt het werkwoord vaak separabel; bijvoorbeeld in een zin kan men zeggen: “De burgers eisen hun vrijheid op.”

Gebruik en nuance: het begrip geeft aan dat iets als recht werd of wordt beschouwd dat men daadwerkelijk claimt. Voorbeelden: “In democratische bewegingen eisen burgers hun vrijheid op.” “Na de onderdrukking emerged werden slachtoffers erkend en eisten zij schadevergoeding op.” “Een staat kan zijn identiteit internationaal opeisen.” Het gebruik is doorgaans formeel of vergelijkbaar met juridische taal.

Zie ook: rechten, mensenrechten, vrijheid, erkenning, eisen.