onbruik

Onbruik is een zelfstandig naamwoord in het Nederlands dat verwijst naar de toestand waarin iets niet langer bruikbaar of functioneel is. Het kan slaan op materialen, gereedschappen, apparaten, gebouwen en zelfs op concepten die niet meer voor het oorspronkelijke doel kunnen worden gebruikt.

Etymologie en woordvorming: het woord is opgebouwd uit on- (ontkenning) en bruik (de basis van bruikbaar/bruikbaarheid). Het is verwant aan uitdrukkingen als in onbruik raken. Het benadrukt de afwezigheid van bruikbaarheid.

Gebruik en toepassing: in de praktijk wordt gezegd dat een oud gereedschap in onbruik is geraakt of dat een systeem door veroudering niet langer bruikbaar is. In beleid, archieven of technologische contexten kan onbruik verwijzen naar middelen die niet meer kunnen worden ingezet vanwege defecten, veiligheidsrisico’s of veroudering.

Relatie met andere termen: tegenhanger van bruikbaar is onbruikbaar; bruikbaarheid en onbruikbaarheid zijn centrale concepten in evaluatie van toestanden en prestaties. Oorzaken van onbruik zijn onder meer veroudering, slijtage, defecten en veranderde normen of vereisten die vervanging noodzakelijk maken.

Zie ook: bruikbaarheid, in onbruik raken, veroudering.