Home

monosacharydy

Monosacharydy, zwane także cukrami prostymi, są najprostsze cukry i podstawowe jednostki węglowodanów. Zwykle mają wzór ogólny (CH2O)n i zawierają od 3 do 7 atomów węgla. Chemicznie występują jako aldehydy (aldózy) lub ketony (kedózy). W roztworze wodnym najczęściej istnieją w postaci cząsteczek linearnych, lecz pod wpływem reakcji chemicznych lub w środowisku wodnym ulegają cyclizacji, tworząc pierścienie pięcioczłonowe (furano) lub sześcioczłonowe (pirano), z jednym atomem węgla anomerycznym, co prowadzi do form alfa i beta.

Najważniejsze monosacharydy to glukoza (aldóza), fruktoza (kedóza) oraz galaktoza. Do pentoz należą ryboza i deoksyryboza; do

Występują powszechnie w naturze, przede wszystkim w roślinach i w roztworach wodnych. Rodzaj i liczba atomów

hexoz
–
glukoza,
fruktoza,
mannoza
i
galaktoza.
Monosacharydy
pełnią
wiele
funkcji
biologicznych:
stanowią
bezpośrednie
źródło
energii
po
przekształceniu
w
glikolizie,
są
monomerami
disacharydów
(np.
sacharozy,
laktozy)
i
polisacharydów
(skrobia,
glikogen,
celuloza),
a
także
stanowią
podstawowe
składniki
nukleotydów
(ryboza,
deoksyryboza)
oraz
glikoprotein
i
glikolipidów.
węgla
determinują
właściwości
chemiczne
i
biologiczne
monosacharydów
oraz
ich
role
metaboliczne.