glukoza

Glukoza, chemicznie C6H12O6, to monosacharyd z grupy heksoz. Jest aldehydową heksozą i występuje w dwóch enancjomerach: D- i L-glukoza. W naturze dominuje postać D-glukozy, która jest biologicznie aktywna w organizmach zwierząt i roślin.

Jako podstawowy materiał energetyczny glukoza odgrywa kluczową rolę w metabolizmie. Występuje w soku owocowym i miodzie, a w roślinach powstaje podczas fotosyntezy. Jest monomerem polimerów takich jak glikogen (zwierzęta) i skrobia (rośliny); w ścianach komórkowych roślin celuloza składa się z jednostek glukozy połączonych wiązaniami beta-1,4.

Metabolizm i regulacja: Po wchłonięciu do krwi glukoza stanowi podstawowe źródło energii dla wielu tkanek, zwłaszcza mózgu i erytrocytów. W komórkach poddawana jest glikolizie, a następnie utlenianiu w procesach oddechowych. Poziom glukozy we krwi jest regulowany hormonami insuliną i glukagonem; prawidłowy poziom na czczo wynosi około 3,9–5,5 mmol/l (70–99 mg/dl). Zaburzenia prowadzą do hiperglikemii lub hipoglikemii.

Zastosowania i właściwości chemiczne: glukoza jest cukrem redukującym; reaguje z odczynnikami Benedicta i Fehlinga. W roztworze wodnym występuje głównie w postaci cyklicznych form glukozy (piranozowych), które istnieją jako anomery alfa i beta. W przemyśle i medycynie glukoza jest szeroko stosowana w preparatach żywieniowych, testach diagnostycznych i jako substrat w syntezach biochemicznych.