molecuullengte

De molecuullengte is een maat voor de omvang van een molecuul. Het verwijst meestal naar de grootste dimensie langs de lengterichting, bijvoorbeeld de end-to-end lengte bij lineaire moleculen of de contourlengte bij lange polymers. De waarde hangt af van de conformatie en van de omgeving (temperatuur, oplosmiddel, interacties met andere moleculen).

Kleine, relatief rigide moleculen hebben vaak lengtes van minder dan circa 1 nanometer; de bindinglengte tussen aangrenzende atomen ligt typisch rond 0,1 nanometer. Voor grotere biomoleculen zoals eiwitten of RNA kan de lengte variëren van enkele nanometer tot tientallen nanometer. DNA kan, afhankelijk van lengte, uit duizenden tot miljoenen baseparen bestaan; met 0,34 nanometer per basepaar ontstaat bij volledige uitrekking een lengte van enkele micrometers per 10.000 baseparen of meer.

Meetmethoden en gerelateerde concepten: de molecuullengte wordt bepaald door verschillende technieken. X-ray kristallografie levert bondlengtes en hoekwaarden in kristallijne toestand; cryo-elektronenmicroscopie (cryo-EM) en AFM/TEM geven beelden of schattingen van afmetingen. SAXS en SANS leveren informatie over grootte in oplossing. Bij polymerswerken speelt men vaak met end-to-end afstand, contourlengte en de radius of gyration als maat voor de gemiddelde afmetingen.

Relevantie: de molecuullengte beïnvloedt reactiviteit, spectroscopische eigenschappen, diffusie en kristallisatie, en is een fundamentele parameter bij het modelleren van gedrag en interacties van moleculen en materialen.