liposoomgrootte

Liposomegrootte verwijst naar de diameter van liposomen, vesicles opgebouwd uit lipide dubbellagen die veel worden gebruikt in fundamenteel onderzoek en medicijnenontwikkeling. Liposomen variëren in grootte en worden doorgaans onderverdeeld in small unilamellar vesicles (SUV) van circa 20–100 nm, large unilamellar vesicles (LUV) van circa 100–1000 nm, en multilamellar vesicles (MLV) die vaak groter dan 1 µm zijn. De meeste systemische liposomale formuleringen gebruiken SUV of LUV vanwege een combinatie van stabiliteit, ladingscapaciteit en circulatietijd.

Grootte heeft invloed op biodistributie en werking: kleinere liposomen blijven vaak langer in het bloed en kunnen beter door microvasculatuur migreren, terwijl grotere liposomen sneller in lever en milt kunnen worden opgespoeld en mogelijk meer ladingsmassa dragen. Voor tumorbehandeling speelt de EPR (enhanced permeability and retention) een rol; daarom wordt rond de 100 nm vaak als een evenwichtige maat gezien voor systemische toediening. Een smalle grootteverdeling, gemeten met de polydispersiteitsindex (PDI), wordt doorgaans gewenst; PDI-waarden onder 0,2 duiden op een relatief uniforme populatie.

Meting en kwaliteitscontrole van liposoomgrootte gebeurt meestal met dynamische lichtspreiding (DLS) voor de hydrodynamische diameter, aangevuld met nanoparticle tracking analysis (NTA) en beeldvorming zoals elektronenenmicroscopie. Productie- en formuleringsprocessen zoals extrusie, sonificatie en reverse-phase-ev evaporation worden ingezet om de gewenste grootte te bereiken en te stabiliseren.

Samengevat is liposoomgrootte een cruciale ontwerpfactor die de veiligheid, werkzaamheid en biodistributie van liposomale medicijnen bepaalt.