leksykalnogramatyczne

Leksykalnogramatyczne (w polskiej terminologii często zapisywane jako leksykalno-gramatyczne) odnosi się do koncepcji, w której leksyka i gramatyka nie są rozumiane jako odrębne warstwy języka, lecz jako nierozerwalnie ze sobą powiązane źródło znaczenia w tekście. Podejście to podkreśla, że znaczenie tekstu wynika z interakcji wyboru słów i ich realizacji w strukturze gramatycznej.

Termin wywodzi się z lingwistyki funkcjonalnej systemowej (Systemic Functional Linguistics, SFL) M.A.K. Hallidaya; w polskiej terminologii funkcjonuje jako leksykalno-gramatyczne podejście, które traktuje leksykę i gramatykę jako współistniejące źródła znaczenia. W praktyce analizy leksykalno-gramatyczne badają wzorce, w których wybór słowa łączy się z odpowiednimi konstrukcjami gramatycznymi.

Zakres obejmuje między innymi kolokacje (wspólne łączenia wyrazów), frazeologię i inne formy zintegrowanych wzorców językowych, a także relacje między kategoriami gramatycznymi a funkcjami semantycznymi, takimi jak funkcje ideacyjne, afektywne i interpersonalne. Analiza leksykalno-gramatyczna często wykorzystuje korpusy językowe i metody statystyczne do identyfikowania typowych zestawów leksyko-gramatycznych w danym języku lub stylu.

Zastosowania obejmują opis struktur językowych w językoznawstwie korpusowym, nauczanie jezyka, tłumaczenia i badania stilometryczne. Termin ten pomaga wyjaśnić, jak konkretne słowa współtworzą kontekst gramatyczny i jak ten kontekst wpływa na znaczenie tekstu.