wzorce

Wzorce (liczba mnoga od słowa wzór) to pojęcie ogólne używane do opisania powtarzających się form, motywów, struktur lub schematów, które pojawiają się w różnych dziedzinach: w przyrodzie, kulturze, nauce, technologii i codziennym działaniu. Mogą to być zarówno powtarzalne elementy obserwowane w otoczeniu, jak i modele, które łatwo naśladować lub stosować w projektowaniu.

Etymologicznie termin wywodzi się od polskiego słowa wzór, oznaczającego model, przykład do naśladowania lub schemat. Współcześnie użycie obejmuje zarówno materialne motywy i dekoracje, jak i abstrakcyjne struktury, które pomagają rozumieć, przewidywać lub tworzyć.

W różnych dziedzinach wzorce pełnią różne role. W matematyce i logice dotyczą powtarzających się sekwencji, reguł generujących liczby czy struktur, które można rozpoznawać i badaniać. W sztuce i projektowaniu wzorce to powtarzalne motywy dekoracyjne, tła, tkaniny i ornamenty. W informatyce pojęcie rozwinęło się do wzorców projektowych (design patterns) — sprawdzonych rozwiązań typowych problemów projektowych, podzielonych na kategorie tworzące, strukturalne i behawioralne. W lingwistyce i naukach społecznych wzorce opisują schematy językowe, zachowań czy interakcji społecznych, które powtarzają się w danej grupie lub kulturze. W uczeniu maszynowym i analizie danych wzorce to regularności, które algorytmy starają się wykryć i użyć do klasyfikacji lub przewidywania.

Wzorce umożliwiają rozumienie złożoności świata, upraszczają projektowanie oraz wspierają przewidywanie i powtarzalne działanie, choć niosą ryzyko uproszczeń, jeśli są nadmiernie generalizowane.