landschapmonitoring

Landschapmonitoring is het systematisch en langdurig verzamelen, bijwerken en analyseren van gegevens over de samenstelling, structuur en processen van een landschap. Het doel is veranderingen in kaart te brengen, oorzaken en trends te begrijpen en inzichten te leveren voor beleid en beheer van natuur, landbouw en infrastructuur.

Wat wordt gemonitord omvat landdekken en landgebruik, habitatfragmentatie, biodiversiteitsindicatoren, water- en bodemkwaliteit, koolstofopslag, erosie, waterstromen en verschuivingen in ecosystemen en services. Het gaat om een combinatie van ecologische, hydrologische, bodemkundige en sociaaleconomische aspecten die samen de functies en prestaties van een landschap bepalen.

Methoden en data omvatten remote sensing (satellietbeelden en luchtfoto’s), veldbezoeken, GIS-analyses, modelmatige voorspellingen en participatieve monitoring. Data worden vaak op lange termijn verzameld om trends en patronen te kunnen herkennen en om scenario’s voor beheer en planning te ondersteunen.

De schaal ligt doorgaans op landschapsschaal, variërend van tientallen tot duizenden vierkante kilometers. Toepassingen zijn onder meer ruimtelijke planning, natuurbeheer, klimaatadaptatie, landbouw- en bosbeheer en infrastructuurontwikkeling. Uitdagingen zijn onder meer variërende databronnen, interoperabiliteit en standaardisatie van indicatoren, beperkingen in financiering, onzekerheid in toekomstige trends en de samenwerking tussen overheden, kennisinstellingen en het bedrijfsleven.

Naast nationale projecten bestaan er internationale initiatieven voor open data en vergelijkende analyses die landschapmonitoring faciliteren en ondersteunen.