klierafvoeren

Klierafvoeren zijn de ductale paden die secreties van exocriene klieren afvoeren naar een targetoppervlak of een lumen. In tegenstelling tot endocriene klieren, die hormonen aan het bloed afgeven zonder tussenkomst van kanalen, bestaan klierafvoeren om secreties extern te transporteren. Het ductale systeem kan bestaan uit meerdere segmenten, variërend van kleine kanalen tot grotere afvoeren die uiteindelijk uitmonden op een slijmvlies of op de huid.

Deze afvoeren dienen zowel als transportweg als soms als modulerende buffer voor secreties. De epitheellaag van de afvoeren kan verschillen per segment en wordt vaak ondersteund door myoepitheliale cellen die samentrekkingen mogelijk maken om secreties naar buiten te persen. Veel klieren hebben meerdere niveaus van afvoerkanalen die samen de flinke secretie-afgifte regelen.

Voorbeelden van klierafvoeren zijn onder meer de kanalen van speekselklieren, zoals de Stensen-duct en de Wharton-duct, die speeksel naar de mondholte transporteren; traanklieren via traanafvoeren naar de oogbol; zweetklieren die via afvoeren naar de huid hun vocht afscheiden; en de melkkanalen (lactiferous ducts) van de borstklier die melk naar de tepel afvoeren. De alvleesklier levert via de ductus pancreaticus zijn enzymen aan het duodenum, en sommige galafvoeren vervoeren gal uit de lever naar de dunne darm.

Ziekten van klierafvoeren kunnen de secretieafgifte belemmeren en leiden tot zwelling, pijn en ontsteking; bijvoorbeeld bij sialolithiasis of ductale verstoppingen. In zeldzamere gevallen kunnen afwijkingen in de ductale epithelium leiden tot ductale carcinomen.