kalibracja

Kalibracja to systematyczny proces porównywania wyniku pomiaru urządzenia lub systemu pomiarowego z referencyjnym standardem w celu określenia charakterystyki odpowiedzi i, jeśli to możliwe, wyznaczenia korekty. Celem kalibracji jest zapewnienie wiarygodności, spójności i zgodności pomiarów z obowiązującymi standardami jakości. Kalibracja różni się od walidacji (oceny, czy system spełnia wymagania) oraz od weryfikacji (potwierdzenie działania po wdrożeniu).

Proces kalibracji obejmuje planowanie, wybór referencyjnego standardu z zapewnieniem metrologicznej traceability do SI, wykonanie pomiarów w odpowiednich warunkach, wyznaczenie korekty lub charakterystyki odpowiedzi, dokumentowanie wyników i oceny niepewności pomiaru, a także sporządzenie certyfikatu kalibracji i, jeśli to konieczne, kalendarza kalibracji.

Kalibracje wyróżnia się m.in. rodzajem charakterystyki: kalibracją statyczną i dynamiczną, a także sposobem wykonania: laboratoryjną oraz terenową. Odmiany obejmują kalibrację sprzętu elektronicznego, mechanicznego, optycznego, medycznego i przemysłowego. Istotna jest również korelacja z warunkami eksploatacyjnymi, środowiskowymi i wpływem użytkownika.

Znaczenie i normy: kalibracja zapewnia metrologiczną traceability i ogranicza niepewność pomiaru, co umożliwia wystawienie certyfikatu kalibracji i karty kalibracyjnej. W praktyce stosuje się normy takie jak ISO/IEC 17025 (kompetencje laboratorium pomiarowego) oraz ISO 10012 (zarządzanie procesami pomiarów), a także standardy branżowe zależne od zastosowania.

Zastosowania obejmują przemysł, medycynę, motoryzację, badania naukowe i produkcję. Regularna kalibracja podnosi jakość wyrobów, zgodność z przepisami i zaufanie do wyników pomiarowych.