insuliny

Insulina to hormon peptydowy produkowany przez komórki beta wysp Langerhansa w trzustce. Reguluje metabolizm węglowodanów, tłuszczów i białek poprzez ułatwienie wychwytu glukozy przez tkanki, przede wszystkim mięśnie i tkankę tłuszczową, oraz hamowanie glukoneogenezy w wątrobie.

Budowa i wydzielanie. Insulina powstaje jako preproinsulina, przekształcana do proinsuliny, a następnie do wyłącznej insuliny i peptydu C. W odpowiedzi na wzrost glukozy we krwi i inne bodźce komórki beta uwalniają insulinę do krwi, gdzie wiąże się z receptorem insulinowym na wielu typach komórek.

Rodzaje i podanie. W terapii stosuje się różne formy insulin: szybko działająca (analogi lispro, aspart, glulizyna), krótkodziałająca (regularna), pośrednio działająca (NPH), długo działająca (glargina, detemir) i ultra-długo działająca (degludec). Podawanie najczęściej odbywa się podskórnie lub za pomocą pomp insulinowych. Istnieje także inhalacyjna insulina, rzadziej używana w praktyce klinicznej.

Zastosowania. Insulina stanowi podstawę leczenia cukrzycy typu 1 oraz jest stosowana w niektórych przypadkach cukrzycy typu 2 i cukrzycy ciężarnych, gdy inne leki nie wystarczają; jej celem jest stabilizacja poziomu glukozy i zapobieganie powikłaniom.

Historia i bezpieczeństwo. Odkrycie insuliny w 1921 roku przez Bantinga i Best; w 1923 roku Nagroda Nobla dla Bantinga i Macleoda. Rekombinowana ludzka insulina zaczęła się pojawiać w latach 80. XX wieku. Ryzyko hipoglikemii to kluczowe zagrożenie; insuliny należy przechowywać zgodnie z zaleceniami producenta.