indukowana

Indukowana to żeński przymiotnik od czasownika indukować, używany w języku polskim do opisania zjawisk, procesów lub obiektów powstałych lub wywołanych przez inny bodziec, czynnik lub warunki. Służy do podkreślenia zależności przyczynowo-skutkowej i często występuje w kontekstach naukowych, technicznych i medycznych.

W naukach przyrodniczych i technice pojęcie to występuje m.in. w terminologii prądów i reakcji wywołanych. Prąd indukowany odnosi się do prądu powstałego w przewodniku pod wpływem zmieniającego się pola magnetycznego (prawo Farade’a). Podobnie mówimy o indukowanych elementach lub procesach, które pojawiają się wskutek określonego bodźca, np. indukowana odpowiedź organizmu.

W biologii i medycynie „indukowana” często opisuje wywoływane stany i procesy, takie jak indukowana odpowiedź immunologiczna, indukowane różnicowanie komórek lub programowanie pluripotencji. Znanym przykładem są indukowane komórki pluripotencjalne (induced pluripotent stem cells, iPSCs), czyli komórki somatyczne przekształcone w stany pluripotencjonalne dzięki ekspresji zestawu czynników transkrypcyjnych (np. Oct4, Sox2, Klf4, c-Myc).

Etymologicznie wywodzi się od łaci. inducere; w polszczyźnie używa się go zarówno jako synonimu słowa „wywołana”, jak i w bardziej technicznym kontekście przy opisie zjawisk zależnych od bodźca. W praktyce „indukowana” podkreśla powiązanie przyczynowe z określonym bodźcem lub czynnikiem.