hemodinamikai

Hemodinamikai, dolaşım sistemi içindeki kan akışının basınç, akış ve direnç arasındaki ilişkilerini inceleyen bilim dalıdır. Kalp, damarlar ve kanın özellikleri, dokulara yeterli oksijen ve besin maddesi taşıma kapasitesiyle belirlenir. Bu alan, kardiyovasküler muayene ve yoğun bakım gibi klinik uygulamalarda temel ölçüm ve yorumları içerir.

Ana kavramlar arasında akış hacmi (Q) veya kalp debisi (CO = HR × SV), ortalama arter basıncı (MAP) ve toplam damar direnci (SVR) bulunur. Ayrıca ön yük (preload), son yük (afterload) ve kontraktilite gibi kavramlar da hemodinamik durumu belirler. Arteriyel ve venöz sistemler ile mikrodamarlar bu kavramların uygulanabilir alanını oluşturur.

Kinetik ve hesaplama açısından akış, basınç gradyanı ΔP ile direnç R arasındaki Ohm benzeri ilişkiden F = ΔP / R ile tanımlanır. Kardiyak çıktı CO HR × SV olarak ifade edilir. MAP yaklaşık olarak MAP ≈ diastolik basınç + 1/3 × (sistolik − diastolik) formülüyle yaklaşık hesaplanır. Damar direnci için Poiseuille'in yasası R ∝ ηL / r^4 gibi kavramlar kullanılır.

Ölçüm yöntemleri, invazif ve non-invazif olarak sınıflandırılır. Invazif ölçümlerde arteriyel kateter ve bazen pulmoner arter kateteri bulunur; non-invazif yöntemler arasında ekokardiyografi, Doppler ultrasonu, nabız transit zamanda değişiklikler ve impedans ölçümleri sayılabilir. Bu veriler, hipertansiyon ve baskı hedefleri, sıvı yönetimi, vasopressörler ve inotropikler gibi hemodinamik tedavi kararlarında temel oluşturur. Bilimsel temel, klinik uygulama ve hasta güvenliği açısından dikkatle yorumlanır.