veriler

Veriler, olaylar, durumlar veya kavramlarla ilgili ölçülebilir veya gözlemlenebilir bilgilerdir. Bilgi işlem, istatistik ve bilimsel araştırmaların temel öğesidir; ham veriler, analiz yoluyla anlamlı bilgilere dönüştürülür. Türkçe’de verinin çoğulu olan veriler, farklı alanlarda temel bir girdi olarak kullanılır ve genel anlamda veri ile bilgi arasındaki fark bağlamında ele alınır.

Türlerine göre veriler yapısal (tablolar ve veritabanları), yapısal olmayan (metin, belgeler) ve yarı yapısal (JSON, XML) olarak sınıflandırılabilir. İçerik açısından nicel veriler sayılarla ifade edilirken nitel veriler kategorik özellikler içerir. Ayrıca veriler, sayısal, metin, görsel ve sesli biçimlerde de bulunabilir ve çeşitli araçlar yardımıyla birleştirilebilir.

Veri yaşam döngüsü toplama, depolama, işleme, analiz, paylaşım, arşivleme ve imha gibi aşamaları kapsar. Veri kalitesi, doğruluk, tamamlık, tutarlılık, güncellik ve güvenilirlik gibi özelliklerle ölçülür. Veri yönetişimi, standartlar ve metadata (veri hakkında veri) kavramları, verinin doğru, güvenli ve yönlendirilmiş şekilde kullanılmasını sağlar. Ayrıca kişisel verilerin korunması ve veri güvenliği konuları, modern bilgi yönetiminde kilit hususlar arasındadır.

Veriler, karar verme süreçlerini desteklemek, bilimsel araştırmaları ilerletmek, ürün ve hizmet geliştirmeyi olanaklı kılmak ve kamu politikalarının şekillenmesine katkıda bulunmak için kullanılır. Büyük veri, yapay zeka ve makine öğrenmesi uygulamaları için önemli bir veri kaynağıdır. Türkiye bağlamında veriler, akademik ve endüstriyel alanlarda bilgi temsilinin temel unsurlarından biri olarak yer alır ve veri standartlarıyla paylaşım süreçlerini etkiler.