ekillenmesine

Ekillenmesine, Türkçe'de bir süreci veya olayın ortaya çıkışını ifade etmek için kullanılan bir isim-fiil formudur. Fiilden türetilmiş olan bu yapı, -mesi/-ması ekinin almasıyla oluşur ve bağlamına göre yönelimi veya dolaylı amacı gösteren -e ekiyle birlikte kullanılabilir. Böylece ekillenmesine, “ekillenme olayının gerçekleşmesi” ya da “ekillenmesiyle ilgili durum” anlamlarını taşıyan bir ifade olarak karşımıza çıkar.

Ekillenmesine nasıl oluşur sorusunun yanıtı, kök fiile eklenen nominalleştirici ve yöneltilen unsurun birleşiminde saklıdır. Türkçe’de -mesi/-ması ekleri, fiillere isimleşme katsayısı kazandırır; bu durumda ekillenmesine yapısı, ilgili fiilin gerçekleşmesiyle ilgili yargıyı veya durumu betimler. Sözcüğün tam anlamı, üzerinde kullanıldığı cümledeki bağlama göre değişir.

Kullanım alanları geniş olmakla birlikte, ekillenmesine genellikle bilimsel ve betimleyici metinlerde karşımıza çıkar. Özellikle bir maddedeki yoğunlaşmanın, bir toplulukta yoğunluğun artmasının veya benzeri bir sürecin ilerleyişini anlatırken bu yapıya başvurulur. Bağlam, söz konusu sürecin ne ölçüde tamamlandığını veya hangi durumun tetiklendiğini açıklamada kilit rol oynar.

İlgili kavramlar arasında ekillenme ve ekillenmek, Türkçe fiil köklerinden türemiş isim-fiiller ile nominalizasyon kuralları yer alır. Ekillenmesine, dilbilgisel olarak dependan bir yapı kurar ve süreç odaklı anlatımlarda netlik sağlar.