konusu

Konusu, Türkçede konu (topic, subject) kelimesinin sahiplik ekli hali olarak kullanılır ve genelde bir eserin, tartışmanın veya olayın hangi şey hakkında olduğunu belirtir. Konuşmada veya yazıda “konusu” ifadesi, söz konusu şeyin içerdiği ana tema veya olay örgüsünü işaret eder. Örneğin, filmin konusu veya romanın konusu şeklinde kullanılarak bir çalışmanın merkezinde bulunan öğeyi gösterir.

Dilbilgisi açısından konu kökünden türetilen bu oluşum, Türkçenin yapısal eklemeli dil özelliğini yansıtır. Konusu, isim köküne 3. tekil iyelik (su) yapısının eklenmesiyle oluşur ve çoğu zaman bu yapı, öncesinde gelen bir sahip değiştirgeniyle (genitive) desteklenir; örneğin filmin konusuyla ya da romanın konusuyla ifade edilir. Bu sebeple konusunun anlamı, basitçe “mesele/tema” olarak kalırken, bağlama göre “X’in konusu” şeklinde kullanılır.

Kullanım alanları geniştir: edebiyat incelemeleri, film eleştirileri, akademik çalışmalar ve medya metinlerinde sıkça geçer. Konusu yerine “tema” veya “içerik” gibi eşanlamlılar da kullanılabilir, ancak konu sözcüğü daha çok yapısal olarak bir eserin veya konuşmanın odaklandığı nesneye işaret eder. Önemli olan, konusunun hangi varlık veya olayla ilişkilendirildiğidir; örneğin “Bu belgeselin konusu sürdürülebilir kalkınmadır.” gibi cümlelerde net bir odak belirtimi vardır.