gibberellinek

Gibberellinen zijn een familie van plantenhormonen die groei en ontwikkeling bij planten reguleren. De naam verwijst naar de schimmel Gibberella fujikuroi, waar voor het eerst gibberellinen werden geïsoleerd. In planten bestaan verschillende actieve gibberellinen, zoals GA1, GA3, GA4 en GA7. Ze komen voor in zaden, scheuten en jonge bladeren en beïnvloeden kieming, stengelgroei, bloei en vruchtontwikkeling, en kunnen ook de dormantie van zaden doorbreken.

Biosynthese verloopt langs de ent-kaurene-route vanuit geranylgeranyl difosfaat (GGDP). Enzymen zoals ent-copalyl difosfaat synthase, ent-kaurene synthase en meerdere oxidasen zijn betrokken. De activiteit van gibberellinen wordt geregeld via DELLA-eiwitten; bij aanwezigheid van GA worden DELLA-repressors afgebroken, waardoor groeiregulatie wordt vrijgegeven.

Signaaltransductie: GA bindt de receptor GID1; het GA-GID1-complex bindt DELLA-repressors en markeert ze voor ubiquitineringsafbraak, waardoor groeigeactiveerde genen tot expressie komen. Een bekend gevolg is de stimulatie van α-amylase-activiteit in het aleuron van zaden, wat de afbraak van reservevoorraden vergemakkelijkt en kieming bevordert.

Toepassingen: GA3 en GA4+7 worden op grote schaal toegepast in de landbouw om kieming te bevorderen, de stengelgroei te verbeteren, vruchten groter en rijper te maken en bloemzetting te beïnvloeden. In fruitteelt en graanveredeling wordt gibberellinengebruik ingezet om productkenmerken te sturen. Het gebruik is gereguleerd vanwege de mogelijkheid van overmatige groei en milieueffecten.