gezinsvorm

Gezinsvorm is een term uit de sociologie die de samenstelling van een huishouden beschrijft, met name wie als ouders en wie als kinderen deel uitmaken van het gezin. Het begrip verwijst naar de verschillende vormen waarin opvoeding en zorg gezamenlijk worden georganiseerd, en hoe die vormen beïnvloed worden door huwelijks- of partnerschapsrelaties, scheidingen, adoptie en pleegzorg. In veel westerse samenlevingen bestaan diverse gezinsvormen naast het traditionele twee-oudergezin.

Belangrijke gezinsvormen zijn onder meer: kerngezin (twee ouders en hun kinderen die samenwonen), eenoudergezin (één volwassene met ten minste één kind), samengestelde of stiefgezinnen (ouders met een partner en kinderen uit vorige relaties), adoptiegezin (ouders met geadopteerde kinderen), pleeggezin (kinderen verblijven in een gezin via pleegzorg) en multi-generatiegezinnen (meerdere generaties wonen samen). Ook samenwonen zonder huwelijk en geregistreerde partnerschappen kunnen politieke en maatschappelijke implicaties hebben voor de opvoeding en zorg.

De juridische en praktische betekenis van gezinsvormen kan variëren. Ze beïnvloeden opvoedingsarrangementen, takenverdeling, en toegang tot voorzieningen of voorzieningen zoals kinderopvang, kinderbijslag en alimentatie. De maatschappij ziet een toenemende diversiteit in gezinsvormen door factoren als scheiding, herpartnering, adoptie en pleegzorg, en door veranderende opvattingen over wat een gezin vormt. In beleids- en onderzoekscontext worden Gezinsvormen bestudeerd vanuit welzijn van kinderen, gelijkwaardige zorg en sociale zekerheid, met aandacht voor hoe verschillende familieconfiguraties ondersteund kunnen worden.

---