esterów

Estery to grupa związków organicznych powstających w wyniku reakcji kwasów karboksylowych z alkoholem, z utratą cząsteczki wody. Ogólny wzór chemiczny to R-CO-O-R'. Funkcjonalna grupa to -CO-O-. Estery występują szeroko w naturze i w przemyśle.

Powstawanie i nazewnictwo: Estery powstają w estryfikacji, czyli kondensacji kwasu karboksylowego i alkoholu, często z katalizą kwasową. Inne drogi to transestryfikacja. Nazwy zwyczajowe łączą część alkoholową z częścią kwasową, np. octan etylu (ethyl acetate), benzoesan metylu (methyl benzoate). W chemii polimerów estery odgrywają istotną rolę w tworzeniu poliesterów.

W naturze i zastosowania: W organizmach estery powstają w tłuszczach i olejach jako triglicerydy, a także nadają charakterystyczne zapachy i smaki wielu owoców i kwiatów. Przemysł wykorzystuje estery jako rozpuszczalniki, składniki zapachowe i smakowe oraz plastyfikatory. Znaczącym przykładem są poliestry syntetyczne, np. poliester PET, wytwarzany z diformalnych kwasów karboksylowych i glikolu.

Reakcje chemiczne: Estery ulegają hydrolizie do kwasu karboksylowego i alkoholu. W warunkach kwasowych powstaje kwas i alkohol; w obecności zasady – sole karboksylanowe i alkohol. Estery można także przekształcać w inne estery poprzez transestryfikację. W wielu procesach estrowych kluczową rolę pełnią reakcje kondensacyjne prowadzące do polimerów.

Właściwości i bezpieczeństwo: Estery charakteryzują się różnymi lotnościami i zapachami; są zwykle rozpuszczalne w wielu rozpuszczalnikach organicznych i mają tendencję do bycia łatwopalnymi. Jak inne związki organiczne, wymagają ostrożności w pracy laboratoryjnej i przemysłowej.