karboksylanowe

Karboksylanowe to grupa związków chemicznych zawierających grupę karboksylanową -COO−. W chemii organicznej termin ten najczęściej odnosi się do anionów pochodzących od kwasów karboksylowych (karboksylanów) oraz do ich soli. W praktyce używa się go również w odniesieniu do związków, w których karboksylatan działa jako ligand, zwłaszcza w chemii koordynacyjnej.

Sól karboksylanowa powstaje przez neutralizację kwasu karboksylowego z metalem lub amoniakiem. Przykłady to octan sodu CH3COONa oraz benzoesan potasu C6H5COOK. W roztworach wodnych takie sole dysocjują na jon karboksylowanowy -COO− i kation, co nadaje im charakter jonowy i wysoką zdolność do tworzenia kompleksów z metalami. Kwasy karboksylowe mają typowo pKa około 4–5, co wpływa na stopień dysocjowania i właściwości roztworów karboksylanowych.

Właściwości karboksylanowych związków zależą od rodzaju R w R-COO− i od obecności metalu. Związki te są zwykle bezbarwne, mają wysoką polarność i dobre właściwości higroskopijne. Często występują w postaci soli, są rozpuszczalne w wodzie i pełnią rolę buforów w środowiskach wodnych oraz ligandów w związkach koordynacyjnych. W biochemii karboksylany stanowią ważne funkcjonalne grupy w takich biomolekułach jak kwasy tłuszczowe i aminokwasy.

Zastosowania obejmują chemikę analityczną i syntez, przemysł detergentowy (mydła sodowe), konserwanty i regulację pH w żywności oraz rolę w biochemii jako część strukturalna wielu cząsteczek. Zobacz także: kwasy karboksylowe, estry, sole metali.