endoszimbionta

Endosymbionta to organizmy, które żyją wewnątrz gospodarza, najczęściej w komórkach lub tkankach, tworząc z nim długotrwały związek, zwykle przynoszący korzyść obu stronom (mutualizm), choć bywa także, że relacja bywa pasożytnicza lub zależna. Endosymbioza odróżnia się od innych form symbiozy tym, że symbiont pozostaje wewnątrz ciała gospodarza i często jest utrzymywany przez całe życie.

Najczęściej endosymbiontami są bakterie, ale mogą to być także archaea, protisty, glony i grzyby. W wielu przypadkach dostarczają one gospodarzu kluczowych substancji odżywczych, obrony lub wpływają na rozwój, reprodukcję i tolerancję na stres środowiskowy.

Znaczenie ewolucyjne: teoria endosymbiozy wyjaśnia pochodzenie najważniejszych organelli eukariotycznych. Mitochondria i chloroplasty uważane są za dawne endosymbionty bakterii, które uległy długotrwałej koegzystencji z gospodarzem. Dowody obejmują podwójne błony, własne koliste DNA oraz rybosomy bakteryjne, a także przenoszenie genów do jądra.

Przykłady obejmują Buchnera aphidicola w mszycach, która dostarcza aminokwasy; Wolbachia w wielu bezkręgowcach wpływa na reprodukcję; Rhizobium w korzeniach roślin tworzy nodulacje i fixuje azot; endosymbiotyczne algi zooxantellowe (Symbiodinium) w koralach zapewniają fotosyntezę.

Endosymbioza odgrywa kluczową rolę w ekosystemach, biogeochemii i biologii rozwoju, a jej badania mają znaczenie także dla rolnictwa i medycyny.