dopaminowe

Dopaminowe odnosi się do układu nerwowego i procesów zależnych od dopaminy, neuroprzekaźnika odgrywającego kluczową rolę w mózgu oraz w niektórych tkankach obwodowych. Dopamina jest katecholaminą syntetyzowaną z tyrozyny, pakowaną do pęcherzyków synaptycznych i uwalnianą na synapsach. Jej aftercare obejmuje recaptację przez transporter dopaminowy (DAT) oraz degradację przez enzymy monoaminooksydazę (MAO) i kom’tą (COMT). Receptory dopaminowe dzielą się na dwa główne ugrupowania: D1-like (D1, D5) i D2-like (D2, D3, D4). Receptory D1 zwykle aktywują szlaki cAMP (Gs), podczas gdy D2 działają poprzez hamowanie cAMP (Gi). W zależności od lokalizacji anatomicznej dopamina wpływa na ruch, motywację, nagrodę, uwagę oraz regulację endokrynologiczną.

Główne szlaki dopaminergiczne obejmują układ czarno-przyśrodkowy (nigrostratialny) łączący substancję nigra z jądrem paskowanym, układ mezolimbiczny i mezokortykalny związany z nagrodą i funkcjami poznawczymi oraz układ tuberoinfundibularny regulujący wydzielanie prolaktyny. Szlaki te zapewniają ruchową koordynację, bodźce nagrody oraz kontrolę hormonalną; ich dysfunkcje wiążą się z chorobami takimi jak Parkinsonowa choroba, schizofrenia i uzależnienia.

W praktyce klinicznej dopaminowe mechanizmy obchodzą terapię Parkinsona poprzez L-DOPĘ i inne leki dopaminergiczne, które uzupełniają niedobór dopaminy. Leki działające na receptor D2 stanowią podstawę terapii schizofrenii. Substancje zwiększające uwalnianie dopaminy oraz inhibitory transporterów dopaminowych wpływają na nastrój, uwagę i uzależnienia. Działania niepożądane obejmują zaburzenia ruchowe, hiperprolaktynemię i zaburzenia afektywne zależne od lokalizacji receptorów.