dolicholgebonden

Dolicholgebonden verwijst naar moleculen of groepen die covalent of als onderdeel van dolichol zijn gekoppeld. Dolichol is een langketenig polyisoprenoïde lipid dat in het endoplasmatisch reticulum (ER) membraan is ingebed en dient als lipide-drager voor de opbouw van glycosylatie-intermediaten. In de biochemie wordt vaak gesproken van dolicholgebonden oligosacchariden die gedurende glycosylatie aan eiwitten worden overgedragen.

In eukaryote N-glycosylatie wordt een lipid-linked oligosaccharide (LLO) opgebouwd op dolicholpyrofosfaat (Dol-PP). De bouw begint op de cytosol met GlcNAc-1-P en verdere toevoegingen van mannose- en glucose-residuen, waarna uiteindelijk de complete structuur Glc3Man9GlcNAc2 op Dol-PP in het ER-lumen voltooid wordt. Het gevormde dolicholgebonden oligosaccharide wordt vervolgens door oligosaccharyltransferase (OST) naar een asparagine-positie van een groeiend polypeptide overgebracht. Gedurende dit proces blijft de oligosaccharide dolicholgebonden totdat de transfer plaatsvindt.

Recycling en controle van het proces zijn essentieel: na overdracht wordt de dolicholcyclus voortgezet door de dolichol-PP-structuren te verwijderen en dolichol als Dol-P her te gebruiken voor de volgende cycli van opbouw en transfer. Fouten in de synthese of omzetting van dolicholgebonden intermediaten kunnen leiden tot glycosylatieproblemen en verwante aandoeningen.

Toepassingen en verwantschappen: de term dolicholgebonden wordt veel gebruikt in de context van lipid-linked oligosaccharides en de N-glycosylatieweg. Het begrip is cruciaal voor het bestuderen van de moleculaire basis van glycosylatiestoornissen en de rol van lipide-ankeringsmechanismen in eiwitmodificatie.