diuretikens

Diuretikens zijn geneesmiddelen die de nieren aanzetten tot verhoogde uitscheiding van natrium en water, waardoor het lichaamsvolume en de bloeddruk kunnen dalen. Ze worden vooral ingezet bij oedeem (bijvoorbeeld door hartfalen, levercirrose of nefrotisch syndroom), bij hypertensie, en bij sommige nier- en oogziekten. Door hun werking verlagen ze de vochtretentie en kunnen zij de belasting van het hart verminderen.

De belangrijkste klassen zijn: loopdiuretica zoals furosemide en torasemide, die NKCC2 remmen in de lis van Henle; thiazide-achtige diuretica zoals hydrochloorthiazide en chlortalidon, die NCC remmen in het distale tubulus; kaliumsparende diuretica zoals spironolacton en eplerenon (aldosteronreceptorreductie) en amiloride/triamtereen (ENaC-inhibitie); osmotische diuretica zoals mannitol; en koolzuuranhydraatremmers zoals acetazolamide, die vooral in de proximale tubulus werken. Elke klasse heeft een eigen effect op elektrolyten, urineproductie en snelheid van werking, waardoor ze in verschillende klinische situaties te kiezen zijn.

Toepassingen omvatten oedeem bij hartfalen, levercirrose en nefrotisch syndroom, behandeling van hypertensie, en aanvullende indicaties zoals acuut glaucoom of profylaxe van hoogteziekte (acetazolamide). Osmotische diuretica worden doorgaans bij acute indications toegepast, bijvoorbeeld voor snelle volumereductie in bepaalde noodsituaties.

Bijwerkingen en interacties zijn belangrijk: veel diuretica kunnen elektrolytenstoornissen veroorzaken, zoals hyponatriëmie en hypokaliëmie bij lis- en thiazide-diuretica, of hyperkaliëmie bij kaliumsparende varianten. Andere mogelijke effecten zijn dehydratie, metabole alkalose en verhoogde urinezuurspiegel met kans op jicht. NSAIDs kunnen de werking verminderen; lithium en andere medicatie kunnen interacties vertonen. Monitoring van nierfunctie, elektrolyten en bloeddruk is essentieel, net als voorzichtigheid bij zwangerschap, ernstige nier- of leverinsufficiëntie en anurie.