apoptotycznym

Apoptotycznym jest polskie przymiotnikowe określenie odnoszące się do apoptozy, czyli programowanej śmierci komórki. Używane jest w literaturze naukowej do opisywania procesów, sygnałów, komórek lub stanów związanych z apoptotycznym mechanizmem. W języku codziennym i specjalistycznym występuje także forma podstawowa "apoptotyczny" oraz inne deklinacyjne postacie, np. apoptotycznego, apoptotycznemu.

Apoptoza to kontrolowany mechanizm śmierci komórek, istotny dla rozwoju organizmu, utrzymania homeostazy i ochrony przed uszkodzonymi lub niebezpiecznymi komórkami. Scharakteryzowana jest przez charakterystyczne cechy morfologiczne, takie jak kurczenie się komórek, kondensacja chromatyny, fragmentacja DNA, blebbing błon komórkowych i powstawanie apoptotycznych ciałek, które są fagocytowane przez sąsiednie komórki lub makrofagi. Proces ten zwykle przebiega bez wywoływania stanów zapalnych.

W biologii istnieją dwie główne drogi aktywujące apoptozę: intrinsic (wewnątrzkomórkowa) i extrinsic (zależna od receptorów śmierci). Droga wewnętrzna prowadzi do permeabilizacji błony mitochondriów, uwolnienia cytochromu c i aktywacji kaspaz; droga zewnętrzna zaczyna się od sygnałów wiążących receptory śmierci (np. Fas, TRAIL), także prowadząc do kaspaz. Obie ścieżki łączą się w egzekucji komórkowej.

Termin "apoptotycznym" pojawia się w polskiej literaturze do opisywania komórek, sygnałów i procesów związanych z apoptotą, np. "reakcje apoptotyczne" czy "ścieżki apoptotyczne". Zaburzenia regulacji apoptozy wiążą się z chorobami: za mało apoptotycznych reakcji sprzyja nowotworom, nadmiar może prowadzić do utraty neuronów i innych tkanek. Terapie celują w modulowanie tych szlaków.