antybiotyku

Antybiotyk to substancja chemiczna lub biologiczna o działaniu przeciwbakteryjnym, najczęściej pochodzenia naturalnego, półsyntetycznego lub syntetycznego. W medycynie antybiotyki są lekami przeznaczonymi do leczenia infekcji bakteryjnych i nie działają na wirusy ani grzyby.

Mechanizmy działania antybiotyków obejmują hamowanie lub zabijanie bakterii poprzez różne ścieżki: blokowanie syntezy ściany komórkowej (np. penicyliny, cefalosporyny), hamowanie syntezy białek (makrolidy, tetracykliny), ingerencję w replikację lub naprawę DNA (fluorochinolony) oraz hamowanie metabolizmu kwasu foliowego (sulfonamidy, trimetoprim). Działa to różnorodnie w zależności od klasy i struktury chemicznej antybiotyku.

Zakres działania bywa wąski (działają na niewiele gatunków) lub szeroki (na wiele gatunków bakterii). Istnieją także różnice między lekami bakteriobójczymi a bakteriostatycznymi. Skuteczność wymaga potwierdzenia infekcji bakteryjnej i zastosowania odpowiedniej dawki oraz czasu trwania terapii, a niekiedy konieczny jest dobór drog podania.

Ograniczenia i ryzyko obejmują fakt, że antybiotyki nie są skuteczne przeciwko infekcjom wirusowym. Nieprawidłowe stosowanie może prowadzić do oporności bakterii i zaburzeń flory jelitowej. Dlatego istotne jest właściwe przepisywanie, monitorowanie dawki i długości leczenia, a także edukacja pacjentów w zakresie higieny i profilaktyki.

Oporność na antybiotyki to rosnący problem zdrowia publicznego. Powstaje przez mutacje bakterii, enzymy rozkładające antybiotyki lub mechanizmy wypompowywania leku z komórki. Skuteczna profilaktyka obejmuje odpowiednie przepisywanie, precyzyjne leczenie i ograniczenie niesiecznych nadużyć w medycynie i higienie.

Historia antybiotyków zaczęła się od odkrycia penicyliny przez Alexandra Fleminga w 1928 roku, co zapoczątkowało erę leczenia bakteryjnych infekcji.