dobór

Dobór to proces ewolucyjny, w którym cechy dziedziczne wpływają na sukces reprodukcyjny osobników, co prowadzi do zmiany częstości alleli w populacji z pokolenia na pokolenie. W biologii pojęcie to obejmuje zarówno naturalny dobór, jak i dobór sztuczny, a także ich wpływ na różnorodność organizmów i dostosowanie do środowiska.

Dobór naturalny polega na tym, że cechy korzystne w danym środowisku zwiększają przeżywalność i/lub liczbę potomstwa, co prowadzi do stopniowego wzrostu częstości alleli związanych z tymi cechami. W praktyce mechanizmy doboru naturalnego obejmują różnice w śmiertelności i reprodukcji, a także złożone interakcje między genetyką a środowiskiem. Wyróżnia się trzy klasy doboru naturalnego: kierunkowy, stabilizujący i rozszczepiający.

Dobór sztuczny to proces celowy, w którym człowiek wybiera określone cechy i kultywuje ich przewagę w kolejnych pokoleniach. Jest powszechny w hodowli zwierząt i uprawie roślin oraz w programach selekcji hodowlanej. W praktyce dobor sztuczny może zaczynać się od oceny fenotypowej, a w razie możliwości także od zastosowania informacji genetycznej.

Znaczenie doboru jest szerokie: wyjaśnia mechanizmy ewolucji, umożliwia praktyczne kształtowanie cech organizmów w rolnictwie i hodowli, a także wpływa na różnorodność genetyczną populacji i jej odporność na choroby. Dla nauki o życiu dobór pozostaje podstawowym pojęciem, które łączy genetykę, ekologię i historię rozwoju organizmów.