antiplaatjesantigenen

Antiplaatjesantigenen zijn polymorfe eiwitdeterminanten op het oppervlak van bloedplaatjes waartegen antistoffen gericht kunnen raken. Deze antigenen worden bepaald door verschillende plateletsysteemreeksen, bekend als platelet antigen systems (HPA). Er zijn meer dan 30 bekende HPAs, verdeeld over ongeveer 20 systemen. De meeste HPAs bevinden zich op plaatjesglycoproteïnen zoals GPIIb/IIIa, GPIb-IX-V en GPIa/IIa, en kunnen per individu in meerdere varianten voorkomen.

Het ontstaan van antistoffen tegen antiplaatjesantigenen kan allo- of auto-immunologisch zijn. Alloantistoffen ontstaan na blootstelling aan vreemd plaatjesmateriaal, bijvoorbeeld door zwangerschap of transfusie. Autoantistoffen ontstaan in auto-immuunprocessen. Alloantistoffen tegen plaatjesantigenen kunnen leiden tot trombocytopenie en klinische aandoeningen zoals neonatal alloimmune trombocytopenie (NAIT) wanneer moederlijke IgG-antistoffen placenta passeren en foetale plaatjes aanvallen. Post-transfusiereacties en refractaire trombocytopenie bij transfusies zijn andere klinische uitingen. Autoantistoffen spelen een belangrijke rol bij immuun trombocytopenie (ITP).

Diagnose en beheer draaien om identificatie van de betrokken antigeen en matching van plaatjes die het antigeen missen. Diagnostiek omvat serologie voor anti-HPA-antistoffen en moleculair plaatjesgenotypering van donor en ontvanger. Behandeling kan bestaan uit transfusies met antigeen-negatieve plaatjes, intravenous immunoglobuline (IVIG), corticosteroïden en, in NAIT, moederlijke IVIG of vroegtijdige transfusie van antigeen-negatieve babyplaatjes. Bij refractoriteit kunnen aanvullende therapieën worden overwogen.