alfabetyzacji

Alfabetyzacja to proces nabywania umiejętności czytania, pisania i podstawowej liczności, a w szerszym ujęciu także kompetencji niezbędnych do funkcjonowania w społeczeństwie i gospodarce. W praktyce obejmuje systemowe nauczanie języka pisanego w szkołach oraz edukację dorosłych. Współcześnie do pojęcia często dołącza się kompetencje cyfrowe, medialne i informacyjne, które umożliwiają poruszanie się w świecie cyfrowym.

Historia alfabetyzacji wiąże się z rozwojem państwowych systemów edukacyjnych. W Europie masowa alfabetyzacja zaczęła się w XIX wieku wraz z wprowadzaniem obowiązkowej edukacji, a w XX wieku stała się prawie wszędzie normą. W krajach rozwijających się tempo alfabetyzacji rośnie od połowy XX wieku, wspierane programami edukacyjnymi i inicjatywami międzynarodowymi.

Wskaźniki alfabetyzacji zwykle mierzy się odsetkiem osób w wieku co najmniej 15 lat potrafiących czytać i pisać. W literaturze używa się także pojęć literackiej, funkcjonalnej alfabetyzacji, która odnosi się do umiejętności korzystania z czytania i pisania w codziennych zadaniach, a nie wyłącznie do formalnego zapisu. Poziom alfabetyzacji wpływa na rozwój gospodarczy, zdrowie publiczne, równość płci i uczestnictwo obywatelskie.

Wyzwaniami są nierówności edukacyjne, ubóstwo, konflikty i migracje oraz rosnąca rola cyfrowej i informacji społecznej alfabetyzacji. Skuteczna alfabetyzacja pozostaje jednym z celów polityk publicznych i kluczowym czynnikiem rozwoju społecznego.