activiteitsgebaseerde

Activiteitsgebaseerde costing (ABC) is een kostprijssysteem en managementbenadering die overhead en indirecte kosten toewijst aan producten, diensten of klantrelaties op basis van de activiteiten die nodig zijn om die output te leveren. Het uitgangspunt is dat activiteiten kosten veroorzaken en dat kosten beter kunnen worden toegerekend aan output wanneer het verbruik van die activiteiten bekend is, in plaats van via generieke overheadpercentages.

Bij activiteitsgebaseerde costing worden eerst de relevante activiteiten geïdentificeerd en gegroepeerd in activiteitenkostencategorieën (cost pools). Vervolgens worden resources toegewezen aan deze activiteiten en wordt voor elke activiteit een kostenstroom bepaald via een driver (cost driver). Ten slotte worden de kosten toegewezen aan producten of diensten op basis van hoeveelheden verbruikte activiteiten, gemeten met de gekozen drivers.

Ontstaansgeschiedenis en varianten: ABC werd in de jaren 1980 populair gemaakt door Robert S. Kaplan en Robin Cooper als reactie op beperkingen van traditionele overheadtoewijzingen. Een bekende variant is tijdgedreven activiteitsgebaseerde kostenberekening (TDABC), ontwikkeld door Kaplan en Anderson in de jaren 2000, waarbij tijd als belangrijkste driver geldt en processen eenvoudiger worden gemodelleerd.

Toepassingsgebied en voordelen: ABC vindt toepassing in productie, dienstverlening en sectoren zoals de gezondheidszorg. Het biedt nauwkeuriger kosteninzicht, ondersteunt prijszetting, budgettering en procesverbetering, en helpt bij beslissingen over productportfolio en capaciteit.

Beperkingen en aandachtspunten: Implementatie vereist uitgebreide data en onderhoud, plus zorgvuldige identificatie van activiteiten en drivers. Het kan tijdrovend en complex zijn, en de baten hangen af van de stabiliteit van processen en de organisatiebereidheid tot verandering.