Woordassociatietaken

Woordassociatietaken zijn een vorm van cognitieve en taalpsychologische onderzoeken waarbij deelnemers op een cuewoord een associatie produceren, meestal het eerste woord dat in hen opkomt. Doel is inzicht te krijgen in de structuur van het mentale lexicon, semantische netwerken en de relaties tussen woorden in lange termijn geheugen.

Bij de meest gebruikte variant vult de proefpersoon één woord in als reactie op het cuewoord. Vaak geldt geen tijdslimiet, al worden korte beperkingen wel toegepast in sommige studies. Soms mogen deelnemers meerdere associaties geven of worden alternatieve instructies toegepast, bijvoorbeeld associaties volgens bepaalde categorieën. De resultaten bestaan uit koppels van cuewoorden en responswoorden en kunnen per deelnemer of per groep worden geanalyseerd. Uit grote datasets kunnen normatieve associaties worden berekend, zoals de frequentie van elke respons op een cuewoord en statistieken over latencies van reacties.

Metingen en analyse richten zich op associatieve sterkte en verbanden tussen woorden. Punten omvatten het aandeel en de terugkerende aard van responsen (bijv. vaak gegeven associaties), de gemiddelde of mediane reactietijd en de variatie tussen respondenten. Sommige taken nemen ook verschillende vormen aan, zoals vrije associatie (onzorgvuldig invullen) of gerichte associatie (associatie onder constrained voorwaarden).

Toepassingen zijn onder meer funderend onderzoek in de psycholinguïstiek, vocabulaireontwikkeling, taalverwerving bij kinderen en klinische diagnostiek of behandeling bij taalstoornissen zoals afasie. De methode levert waardevolle data op over de structuur van semantische netwerken, maar resultaten zijn gevoelig voor cultuur, taalvariantie en leeftijd.