Podatek

Podatek to obowiązkowa danina pieniężna nakładana przez organy państwa lub samorządów na osoby fizyczne i podmioty gospodarcze, w celu finansowania budżetu oraz publicznych usług i inwestycji. Jest pobierany na podstawie przepisów prawa i nie zależy od dobrowolnej zgody podatników, różni się od opłat za usługi czy kar administracyjnych.

Podatki można podzielić na bezpośrednie i pośrednie. Do podatków bezpośrednich należą na przykład podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) i od osób prawnych (CIT), a także podatki od majątku. Do podatków pośrednich zaliczamy podatek od wartości dodanej (VAT), akcyzę oraz podatki od czynności cywilnoprawnych. W praktyce system podatkowy obejmuje również lokalne podatki i opłaty uzupełniające stosowane przez samorządy.

Pobór podatków opiera się na przepisach prawa podatkowego. Podatnicy w Polsce często rozliczają się poprzez deklaracje roczne i okresowe, a obowiązki podatkowe bywają ograniczone okresem procesowym, progami dochodowymi lub zwolnieniami. System podatkowy ma na celu zapewnienie finansowania usług publicznych, stabilizację gospodarki i redystrybucję dochodów, a także motywowanie określonych zachowań poprzez różne stałe stawki i ulgi.

Administracja podatkowa odpowiada za pobór i kontrolę wpływów. W Polsce funkcjonuje Krajowa Administracja Skarbowa (KAS), powstała po połączeniu urzędów skarbowych i celnych, działająca pod nadzorem Ministerstwa Finansów. Zasady podatkowe opierają się na zasadach równości, pewności prawa, prostoty i efektywności, przy czym skutki podatków obejmują zarówno budżet państwa, jak i wpływ na zachowania konsumentów i przedsiębiorców.