Overscherming

Overscherming is een wijze van zorgen waarbij een volwassene te veel bescherming biedt en grenzen te weinig stelt aan de ervaring en autonomie van een kind, een tiener of een volwassene met beperkingen. Het doel is veiligheid en controle, maar het resultaat kan zijn dat kansen om te leren, zelfstandig te handelen en risico's te beoordelen beperkt blijven.

Oorzaken en contexten: in gezinnen kan overscherming voortkomen uit angst voor letsel, onzekerheid en de wens om schade te voorkomen. In onderwijs en zorginstellingen spelen aansprakelijkheidsdruk, veiligheidsnormen en een cultuur van overregulering een rol. Het verschijnsel komt ook voor in discussies over ouderschap, zorg voor mensen met beperkingen en ouder wordende populaties.

Effecten: op korte termijn kan overscherming fysieke veiligheid verhogen, maar op lange termijn kan het zelfvertrouwen, veerkracht en probleemoplossend vermogen belemmeren. Gezinnen en instellingen die te beschermend zijn, kunnen afhankelijkheid, terugtrekgedrag en minder autonomie bevorderen.

Beheersing en debat: voorstanders wijzen op het voorkomen van letsel en schade; tegenstanders waarschuwen voor blijvende beperkingen in vrijheid en groei. Evenwichtige benaderingen zoals geleidelijke blootstelling aan risico's, scaffolding en autonomie-ondersteunend opvoeden kunnen helpen. Beleidsmaatregelen kunnen veiligheid waarborgen zonder overmatige restricties.