Oswojenie

Oswojenie to proces przystosowywania dzikich lub nieoswojonych zwierząt do życia w bliskim kontakcie z człowiekiem. W praktyce polega na stopniowym oswajaniu zwierzęcia, redukowaniu lęku przed ludźmi, budowaniu zaufania i umożliwieniu bezpiecznej interakcji. Celem jest zwykle umożliwienie współżycia, pracy lub obserwacji przy ograniczonych ryzykach dla obu stron. Termin odnosi się przede wszystkim do jednostek lub krótkich linii populacyjnych, a nie do szeroko zakrojonej hodowli gatunku.

Oswojenie różni się od domestykacji. Oswojenie to proces indywidualny lub krótkookresowy, który nie musi prowadzić do trwałych zmian genetycznych w populacji, natomiast domestykacja to długotrwały proces, w którym selektywne krzyżowanie prowadzi do cech charakterystycznych dla gatunku. Najbardziej znanym przykładem jest domowy pies, uzyskany na drodze długotrwałego oswojenia i późniejszej selekcji. W wielu przypadkach oswojenie stanowi wstęp do dalszych, trwających pokoleń zmian populacyjnych.

Metody oswojenia zależą od gatunku i kontekstu, ale często obejmują stopniową ekspozycję na człowieka, socjalizację w różnych sytuacjach, obserwację i pozytywne wzmocnienie zachowań pożądanych. Proces ten wymaga cierpliwości i dbałości o dobrostan zwierzęcia, ponieważ nie zawsze prowadzi do całkowitej utraty naturalnych instynktów ani do bezpiecznego współistnienia.

Współczesne podejścia rozważają oswojenie w kontekście etyki, ochrony przyrody i naukowych badań nad zachowaniem zwierząt, podkreślając, że oswojenie nie jest gwarancją bezpieczeństwa ani trwałości relacji z człowiekiem.