etyki

Etyka jest gałęzią filozofii zajmującą się badaniem moralności, wartości i norm postępowania. Pytania dotyczące tego, co jest dobre, słuszne lub sprawiedliwe, oraz tego, jakie mamy obowiązki wobec innych, stanowią jej centralny przedmiot. W praktyce etyka obejmuje zarówno pytania teoretyczne, jak i praktyczne decyzje w codziennym życiu.

Etyka dzieli się na kilka głównych obszarów. Normatywna etyka (teorie normatywne) zajmuje się tym, jakie zasady powinny kierować naszym postępowaniem. Metaetyka bada naturę sądów moralnych, znaczenie pojęć takich jak „dobro” i „powinienem”. Etyka stosowana (applied ethics) koncentruje się na konkretnych problemach etycznych w różnych dziedzinach, takich jak medycyna, prawo czy technologia. W praktyce istnieją liczne gałęzie stosowane, m.in. bioetyka, etyka biznesu, etyka środowiskowa i etyka sztucznej inteligencji.

Historia etyki obejmuje różnorodne tradycje myślowe. Etyka cnót, reprezentowana m.in. przez Arystotelesa, kładzie nacisk na charakter i praktykę. Deontologia, rozwijana przez Kanta, podkreśla obowiązki i prawa. Konsekwencjalizm (w tym utylitaryzm) ocenia działania według ich skutków. Współczesne debaty łączą te klasyczne podejścia z problemami praw człowieka, równości i odpowiedzialności społecznej.

Współczesna dyskusja etyczna obejmuje także kwestie relatywizmu moralnego, realizmu moralnego oraz wpływu kontekstu kulturowego na normy. Etyka ma praktyczne zastosowanie w polityce publicznej, prawodawstwie, medycynie, biznesie i technologii, gdzie pomaga w ocenie działań, rozwiązywaniu dylematów i wytyczaniu standardów postępowania.