Orgaanverwerving

Orgaanverwerving is het proces waarbij organen worden verkregen ten bate van transplantatie. Het omvat het identificeren van potentiële donoren, het beoordelen van medische geschiktheid en infectierisico’s, het verkrijgen van toestemming of vaststellen van donorrechten, de chirurgische verwijdering van organen en de bewaring en het transport naar ontvangende transplantatiecentra. Het doel is om organen zo snel en veilig mogelijk te verwijderen en te vervoeren zodat zij kunnen worden toegewezen aan geschikte ontvangers.

Organen kunnen worden verkregen via verschillende routes, waaronder donatie na hersendood (DBD) en donatie na circulatiestilstand (DCD). Bij beide routes ligt de nadruk op het behoud van viabiliteit: orgaankweken en perfusie- of koelcondities worden rondom de verwijdering en het vervoer toegepast. Het proces verloopt doorgaans via een coördinator of een nationaal/orgaa­naal orgaancoördinatiesysteem, dat de identificatie, evaluatie, toewijzing en logistiek regelt. Het team bestaat uit artsen, IC-verpleegkundigen, opererend chirurgisch team en orgaancoördinatoren, vaak ondersteund door een orgaandoorgroepeing.

Toestemming en ethiek vormen een sleutelelement. Afhankelijk van het land kan toestemming van de donor zelf, van nabestaanden of een wettelijk presumed-consent-systeem vereist zijn. Belangrijk zijn respect voor de wensen van de donor, privacy en gelijke toegang tot transplantatie, naast transparantie in het toewijzingsproces en bestrijding van fraude en misbruik.

De wet- en regelgeving rond orgaanverwerving varieert per land, maar omvat doorgaans duidelijke normen voor doodsomstandigheden, donorselectie, minimale operationele protocollen en traceerbaarheid van genomen organen.