Onschuldpresumptie

Onschuldpresumptie, in het Nederlands vaak aangeduid als het vermoeden van onschuld, is een fundamenteel beginsel van het strafrecht. Het bepaalt dat iemand die verdacht wordt van een strafbaar feit onschuldig is totdat schuld bij een rechtsgeldig proces is bewezen.

De bewijslast ligt bij de vervolgende; de rechter kan pas iemand schuldig verklaren als er geen redelijke twijfel bestaat over diens schuld. Het bewijs moet voldoen aan de eisen van een eerlijk proces: de verdachte heeft recht op bijstand door een advocaat, op inzage in het dossier, en op tegenonderzoek van de bewijzen.

Het vermoeden van onschuld geldt in alle fasen van het strafproces, ook tijdens vooronderzoek, ter terechtzitting en in eventuele detentie. Het doel is een eerlijk proces te waarborgen en misbruik, vooroordelen of druk op de rechter en de verdachte te voorkomen.

Hoewel het beginsel onverkort geldt, kunnen omstandigheden zoals voorlopige hechtenis, openbare veiligheid of de aard van voorbereidende onderzoeken leiden tot maatregelen vóór een veroordeling. Deze maatregelen moeten echter gemotiveerd en proportioneel zijn, zodat de presumpie van onschuld niet onnodig wordt aangetast.

Internationaal is de presumpie van onschuld vastgelegd in mensenrechteninstrumenten, zoals de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (artikel 11), het Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten (artikel 14(2)) en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (artikel 6). Het beginsel is een kernprincipe van rechtsstaat en wordt in Nederland en veel andere jurisdicties toegepast als garantie voor een eerlijk proces.